Skip to content

Zonder letters

Centraal Frankrijk, zomer 2023. Het kleinste kerkje dat we bezochten. Buitenom een afdak. Mooi, want dat geeft het de uitstraling van een veilige stal, dat past een kerk. Eetcafé ernaast. Binnen klein, sober, naar verhouding lang en smal. Gebouwd al in de 12e eeuw! Hier geloofde men toen met weinig: weinig boeken, bijna niemand die kon lezen.

Beeld en beleving, zoals de inrichting van de ruimte in de kerk deelden het geloof mee. Via meer zintuigen, met minder abstracte 'ratio'? Was hun bestaan en geloof daarmee kernachtiger en meer aan de aarde verbonden dan geloven nu is? Als een nederiger de natuur volgend komen van geboorte en weer heengaan via een kort en onzeker leven?

Mij valt dit in elk geval op: het simpele gebouw 'zonder letters' trekt een bezoeker toch een boodschap in.

Ik fantaseer hoe je er binnenging als middeleeuwer Jean in de twaalfde eeuw.

De kerk in als een middeleeuwer

Binnenkomen

Steevast kom je binnen langs de niet te missen doopschaal direct achter de grote deur. Bij het passeren denk je daarom altijd: een één keer geboren leven gaat niet lukken.

Jouw geloof geeft ruimte voor zelf ontdekken, en dit heb je gezien: tot je geboorte groeide je wonderlijk in je moeder in water. Je doop met water deden je ouders je daarna aan, als een mooie jas die met je mee kan groeien. Daarna verder gedoopt leven is steeds meer ook zelf bij je Schepper willen blijven: verder groeien, langzaamaan weer geboren worden, nu uit water en... 'Geest'.

Ik ben dus mens die nog in vorm moet komen! Dat mijn bestaan naast vreugde ook moeite kent zit gebakken in deze overtuiging: een leven lang door de Geest gevormd worden is net als elke zwangerschap niet alleen blijde verwachting, maar ook een moeizaam werk. Mijn doop ging er daarom blij maar plechtig aan toe, is mij verteld. Bij de Drie Namen van God voegde zich de mijne! Het water op mijn hoofd tekende die verbinding. Vanaf toen was meer dan duidelijk dat ik steeds mocht komen 'wassen' bij Hem. Daarom weet ik me vandaag extra welkom hierbinnen. Wat een barmhartigheid.1

Samen komen

Langs de doopschaal loop ik door, de lange, gangachtige ruimte in en sluit me aan bij de anderen, zij aan zij, met de gezichten naar het kruis, voorin. Daar is Jezus aanwezig in de eucharistie. Een mysterieus woord. Niet alles kun je inpakken met woorden; ook eucharistie is daar te groot voor.

Daar voorin staat ook de lezer van gebeden en stukjes uit de bijbel. En opzij aan de muur hangen de platen van Jezus' lijdensweg - die raken me, dat deed Hij omdat Hij van me houdt. Ertussen hangt een soort regenton voor de spreker, om in te staan. Wat hij van Boven heeft opgevangen voor mij en de gemeenschap vertelt hij door. Hij is als een tuinman, een herder - of een herdershond - ik schrik weleens. Soms onthoud ik iets en neem het mee naar huis en zet het voor later in de week. Want ik hoor hem altijd met slechts één oor. Mijn aandacht is vooral naar voren gericht.

Daar weer in mijn hart ontvangen dat goddelijke Liefde mij gezocht en ons samen gevonden heeft. Daarom ben ik hier. Liefde als een ladder. Op het hoogst zoekt die altijd de ander en verwacht niets terug: keert de andere wang toe, loopt de tweede mijl, vergeeft steeds weer... Maar dat irriteert, zulke volmaakte liefde kan je het laagste brengen, zelfs je leven kosten. Vandaar het kruis, want dat is Jezus gebeurd.

Samen horen

Daar schouder aan schouder met die andere mooie èn irritante mensen is zo duidelijk dat ik die hoge tredes niet haal. Liefde en vergeving van Hem aan mij voelt zo heerlijk vrij en veilig... maar 'dus' ook vergeven en liefhebben naar elkaar?! Hoe moeilijk, zeker nu we zo dichtbij staan dat we elkaar wel moeten ruiken.

"Als jij 'leeg' bent door onmacht om lief te hebben kan Hij je vullen. Zijn liefde voedt hier de jouwe. Brood en wijn laten het je zien en proeven." Hier binnen gaan we steeds naar voren, dichter naar de tafel, 'het Jezus punt'2, gehoorzaam. Want Hij vraagt: "volg Mij." En daarom mag ik dichterbij komen: drinken en kauwen op wat Hij zegt: "Ik bèn. ...de Weg de Waarheid en het Leven. Houd van God boven alles en van je naaste als van jezelf. Die laagste trede kun je wèl proberen, toch? De Geest helpt je."

Samen gaan

Zeker weten, het bestaat: de vreugde van weer vol worden en verbonden zijn. Weer verder op weg van 'mens alleen' naar mens met God en elkaar. Knielen, bidden, zingen, zegen - en naar huis, avec ma chérie, Rénate! 3

Zulke oude christelijke vormen bestaan nog steeds, als een mogelijkheid om antwoord te geven, het contact te gaan maken, zodat je meer van God en elkaar ontdekt.

  1. Hoe mooi: barmhartigheid - een belangrijke eigenschap van God - heeft in de bijbel een verwantschap met het woord 'baarmoeder'. De veilige beschermde plek om te groeien. Bij 'de doop' in de kerk is de afslag naar het idee van 'de moederkerk' die 'bekeerlingen baart' dan snel genomen. Maar dàt lijkt me nu net een brug te ver - de bijbel spreekt over geboren uit water en Geest. Niet uit water en kerk. Dat maakt de Geest groot en houdt de kerken op hun plaats. ↩

  2. Dat punt heet 'het altaar', in de rooms katholieke kerk. Dit is persoonlijk, maar voor mij is een altaar vooral een attribuut bij hoe goden werden gediend en vaak 'omgekocht' door het ruilen van iets kostbaars voor goede gunsten (dacht men). Een tafel benoemen tot altaar in een kerk van nu..? Zelf vind ik dat dus verwarrend. Wel super 'anders' dat je bij dit 'altaar' juist ontvangt, en niets meebrengt - dan je onvolmaakte maar geliefde zelf! ↩

    • Het leek me niet alleen fijn voor Jean om een vriendin te hebben bij het verlaten van de kerk😀, maar ook belangrijk om mee te nemen dat het geloof van Jean volgens mij van nature niet alleen iets heel persoonlijks en individueels is, maar ook de aandacht weer naar buiten richt. Geloven doe je dankzij God tussen de mensen.
    • Er is nog iets dat je achter die twee kunt zien: Elke gelovige heeft iets dubbels, een lichte en een donkere kant. De oude en de nieuwe mens noemt de bijbel dat (in de praktijk weten ze per situatie zelf niet eens altijd goed met wie ze te maken hebben😳). Dat gaat over een ontwikkeling van steeds vallen, verliezen en weer opstaan, groeien. Van rups naar vlinder, zo je wilt. Jean betekent: God is genadig. Rénate betekent 'herboren'.

    ↩